کتاب علوم هفتم از ۱۵ فصل مختلف تشکیل شده است. در هر فصل چالش‌ها و سوالاتی در قالب «فعالیت»، «گفتگو کنید» و «اطالعات جمع‌آوری کنید» که جواب آن‌ها به دانش‌آموز واگذار شده و در کتاب درسی بدون جواب هستند. بعضی از دانش‌آموزان در پاسخ دادن به این فعالیت‌ها دچار مشکل می‌شوند. اینجاست که استفاده از یک گام به گام قوی و مناسب به کمک دانش‌آموزان می‌آید. ما در گروه آموزشی یک به یک اقدام به تالیف گام به گام علوم هفتم در قالب فصل‌های مختلف (۱ تا ۱۵) کردیم که در ادامه جواب فعالیت فصل 3 علوم هفتم یا به طور کلی گام به گام علوم هفتم فصل سوم را مشاهده می‌کنید.
جواب فعالیت‌های فصل 3 علوم هفتم (صفحات ۱۴ تا ۲4)
در ادامه هر صفحه را تفکیک‌شده و منظم همراه با تصاویر کاربردی و نوشته‌های مفید مشاهده خواهید کرد.
گام به گام علوم هفتم فصل سوم بر پایه جدیدترین کتاب درسی علوم هفتم (1401-1402) تالیف و منتشر شده است.
جواب سوال صفحه 13 علوم هفتم
سوال: چرا رفتار یخ با آب و بخار آب تفاوت دارد؟
جواب: به این خاطر که حالت فیزیکی آن‌ها با هم متفاوت است.
جواب فعالیت صفحه 14 علوم هفتم
آب، چوب، پلاستیک، شیشه، فلز، پشم، کاغذ، نفت خام، پارچه و…
قسمت 1 – بسیار زیاد. تعداد بسیار زیادی مواد در جهان موجود هستند.
قسمت 2 – ما در زندگی نیازهای متنوعی داریم که رسیدن به آن‌ها بدون وجود این مواد غیرممکن است. پس نتیجه می‌گیریم بدون مواد، زندگی برای ما انسان‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
جواب سوال صفحه 14 و 15 علوم هفتم
جواب اطلاعات جمع‌آوری کنید صفحه 15 علوم هفتم
در یک فعالیت گروهی، درباره کاربردهای چند ماده پرمصرف در زندگی روزانه تحقیق، و نتیجه را به صورت یک روزنامه دیواری به کلاس ارايه کنید.
پلاستیک:
- صنایع الکتریکی و الکترونیکی
- صنایع غذایی
- شرکت‌های داروسازی
- اسباب‌بازی سازی
- ساخت وسایل ورزشی
نفت خام:
- تولید انواع سوخت‌ها
- حلال‌ها
- انواع روغن‌ها
- مواد اولیه صنایع شیمیایی و پتروشیمی
- آسفالت
- قیر
آهن:
- ساختمان‌سازی
- صنایع اتومبیل و خودروسازی‌ها
- صنایع نفت و گاز
- تجهیزات برقی و الکترونیکی
- ساخت وسایل آشپزخانه
جواب فعالیت صفحه 15 علوم هفتم
الف) فرد سمت راست شکل معتقد است که می‌توان ماده را به طور مستقیم به ذره‌های ریز و مشخص تقسیم کرد. اما فرد سمت چپ تصویر معتقد است که می‌تواند ماده را به چند قسمت تقسیم و سپس هر قسمت را به قسمت‌های ریزتر تقسیم کند. این فرایند به شکل بی پایانی ادامه دارد و معلوم نیست در آخر به چه اجزایی می‌توان رسید.
ب) می‌توان ماده را در چند مرحله تقسیم کرد. اما این تقسیم جایی پایان می‌پذیرد و می‌توان به ذرات ریزی رسید که دیگر تقسیم نمی‌شوند.
جواب فعالیت صفحه 16 علوم هفتم
جواب سوال صفحه 16 کتاب درسی علوم هفتم
سوال: اتم‌ها چه ساختاری دارند؟ خواص آن‌ها چیست؟ چگونه می‌توان آن‌ها را مطالعه کرد؟
اتم‌ها از ذره‌های ریزتری با نام الکترون، پروتون و نوترون تشکیل شده‌اند. آن‌ها از نظر بار الکتریکی خنثی هستند. بیشتر اتم‌ها به حالت اتمی در طبیعت پیدا نمی‌شوند، بلکه به شکل عنصر یا ترکیب یافت می‌شوند. اتم‌ها به حدی کوچک و ریز هستند که با میکروسکوپ‌های قوی هم قابل رویت نیستند و فقط با مشاهده غیرمستقیم می‌توان آن‌ها را بررسی کرد.
سوال: چگونه ذره‌های غیرقابل مشاهده را مطالعه می‌کنیم؟
به کمک روش غیرمستقیم. با انجام آزمایش روی ذره‌ها و بررسی نتایج آن‌ها و همچنین با مطالعه رفتار آن‌ها در شرایط مختلف می‌توانیم به خواص آن‌ها پی ببریم.
جواب فکر کنید صفحه 16 کتاب درسی علوم هفتم
می‌توانیم داخل یک پارچ خشک کمی آب بریزیم. سپس در قدم بعدی چند تکه یخ درون آن بریزیم. بعد از گذشت زمان قطره‌های آب روی دیواره بیرونی پارچ شکل می‌گیرند. بخار آبی که در هوا وجود دارد در اثر مجاورت با پارچ آب یخ، گرمای خود را از دست می‌دهد تا با پارچ هم‌دما شود. بخار با از دست دادن گرما، به آب تبدیل می‌شود و قطرات آب، روی جداره خارجی پارچ تشکیل می‌شود. پس به این نتیجه می‌رسیم که بخار آب در هوای اتاق وجود دارد.
جواب فعالیت صفحه 17 کتاب درسی علوم هفتم
جواب سوال صفحه 18 کتاب درسی علوم هفتم
سوال: آیا همواره می‌توان مواد را با مشاهده مستقیم مطالعه کرد؟
خیر. در برخی موارد به دلیل ریز بودن مواد یا در دسترس نبودن آن‌ها، امکان مشاهده مستقیم وجود ندارد.
سوال: به نظر شما آیا رنگ، اندازه، جرم، میزان رسانایی الکتریکی، میزان رسانایی گرمایی و
چگالی عنصرها با یکدیگر برابر است؟
خیر. هر یک از عنصرها از اتم‌های منحصر به فردی تشکیل شده‌اند که ویژگی‌های خاصی دارند. بنابراین ویژگی‌های عنصرهای مختلف با هم متفاوت است.
جواب آزمایش کنید صفحه 18 کتاب درسی علوم هفتم
1 –
کربن: جامد سیاه‌رنگ
گوگرد: جامدی با رنگ زرد کمرنگ
سیم مسی: جامد نسبتا قرمز رنگ
میخ آهنی: فلز نقره‌ای براق مایل به خاکستری که در مجاورت هوا به رنگ قرمز یا قهوه‌ای در می‌آید.
کربن و گوگرد در اثر ضربه چکش خرد می‌شوند. سیم مسی به راحتی خم می‌شود و میخ آهنی به سختی تغییر شکل می‌دهد.
2 –
با طراحی این آزمایش نتیجه می‌گیریم که میخ آهنی و فویل آلومینیومی، رسانایی الکتریکی بالایی دارند. اما گوگرد نارسانا است و رسانایی الکتریکی کربن کمتر است.
جواب فکر کنید صفحه 19 کتاب درسی علوم هفتم
جواب فعالیت صفحه 20 کتاب درسی علوم هفتم
جواب فکر کنید صفحه 21 کتاب درسی علوم هفتم
- همه اتم‌ها هسته دارند.
- اتم‌های هر عنصر الکترون، پروتون و نوترون دارند.
- اندازه اتم‌های عناصر مختلف با هم فرق می‌کند.
- پروتون‌ها و نوترون‌ها داخل هسته و الکترون‌ها در اطراف هسته قرار دارند.
- تعداد الکترون‌ها، پروتون‌ها و نوترون‌ها در اتم‌های عنصرهای مختلف، فرق می‌کند.
- تعداد الکترون‌ها و پروتون‌های هر اتم در حالت عادی با هم برابر است.
- هسته اتم حجم کمی اشغال می‌کند. در حالی که الکترون‌ها در فضای بیشتری قرار گرفته‌اند.
جواب سوال صفحه 21 کتاب درسی علوم هفتم
سوال: از دوره ابتدایی به یاد دارید که مواد به سه حالت جامد، مایع و گاز یافت می‌شوند. حال فرض کنید پنج گرم شکر، هوا و آب را در سه ظرف جداگانه در اختیار دارید. پیش‌بینی می‌کنید کدام یک جای بیشتری می‌گیرد؟
هوا جای بیشتری می‌گیرد. به این خاطر که فاصله بین مولکول‌های مواد گازی‌شکل بیشتر از فاصله بین مولکول‌های مواد جامد و مایع است و در شکر که به حالت جامد است، کمترین فاصله بین ذرات تشکیل‌دهنده آن وجود دارد.
جواب آزمایش کنید صفحه 22 کتاب درسی علوم هفتم
پنج گرم شکر کمتر از پنج گرم آب حجم اشغال می‌کند و حجم پنج گرم آب نیز کمتر از حجم پنج گرم هوایی است که درون توپ جای گرفته است. یعنی حجم پنج گرم هوا برابر با حجم توپ است.
به این ترتیب، نتیجه می‌گیریم که ذرات شکر نزدیک‌تر به هم قرار گرفته‌اند و فشرده‌تر هستند. فاصله ذرات آب نسبت به هم بیشتر از فاصله ذرات شکر است و ذرات هوا نیز نسبت به ذرات آب در فاصله بیشتری از هم قرار دارند.
جواب سوال صفحه 22 کتاب درسی علوم هفتم
سوال: اگر در سه ظرف به مقدار مساوی از سه ماده جامد، مایع و گاز وارد کنیم، خواهیم دید که مواد جامد و مایع در ته ظرف باقی می‌مانند. ولی ماده گازی شکل در سراسر ظرف پخش می‌شود و همه حجم ظرف را اشغال می‌کند. به نظر شما فاصله بین ذره‌ها در کدام ظرف بیشتر است؟ چرا؟
در ظرفی که شامل ماده گازی است. چون ماده گازی‌شکل در سراسر ظرف پخش می‌شود و چون مقدار هر سه ماده یکسان بوده می‌توان نتیجه گرفت که فاصله بین ذره‌ها در ماده گازی بیشتر از مواد مایع و جامد است.
جواب آزمایش کنید صفحه 22 کتاب درسی علوم هفتم
جواب گفت و کو کنید صفحه 23 کتاب درسی علوم هفتم
اگر مقدار مشخصی از گاز، مایع، جامد فلزی و جامد نافلزی را به مقدار مشخص گرم کنیم، میزان افزایش حجم آن‌ها با هم فرق خواهد داشت. هر چه فاصله مولکول‌ها از هم بیشتر باشد و مولکول‌ها آزادانه عمل کنند، بر اثر گرم کردن، افزایش حجم بیشتری خواهند داشت.
به این ترتیب، در اثر گرم کردن، افزایش حجم گازهایی مثل اکسیژن و نیتروژن بیشتر از مایعات و افزایش حجم مایعاتی مانند آب و الکل بیشتر از جامدها است.
بین جامدها هم فلزهایی مثل مس و آهن که به شکل شبکه‌ای از اتم‌ها در کنار هم قرار گرفته‌اند، راحت‌تر از نافلزهایی مثل شیشه و پلاستیک حجمشان زیاد می‌شود.
اتم‌های نافلز درون ساختار مولکولی قرار دارند و بین مولکول‌های آن‌ها نیز پیوندهایی وجود دارد. این ساختار موجب می‌شود افزایش حجم سخت‌تر صورت پذیرد.
جواب آزمایش کنید صفحه 23 کتاب درسی علوم هفتم
آب سرد اطراف بطری شیشه‌ای باعث می‌شود که فاصله مولکول‌های هوا از هم کمتر شده و حجم هوا کاهش یابد. به این ترتیب بادکنک خالی می‌شود و برعکس. آب داغی که اطراف بطری شیشه‌ای وجود دارد سبب می‌شود، فاصله مولکول‌های هوا از هم بیشتر شده و حجم هوا افزایش یابد. به این ترتیب مقداری هوا وارد بادکنک شده و بادکنک باد می‌شود.
جواب فکر کنید صفحه 24 کتاب درسی علوم هفتم
ذره‌های هوای داخل بطری وقتی که در آب سرد قرار دارد، فاصله کمی نسبت به هم دارند. وقتی بطری در آب داغ قرار می‌گیرد، ذره‌های هوا جنبش بیشتری پیدا می‌کنند و فاصله آن‌ها از هم بیشتر می‌شود. به این ترتیب فضای درون بطری و بادکنک را پر می‌کنند و سبب باد شدن بادکنک می‌شوند.
